Om inzetbaar te zijn en blijven op de steeds veranderende arbeidsmarkt, is het nodig dat mensen continu blijven leren en ontwikkelen na het afronden van een opleiding. Een sterke leercultuur is essentieel voor het verbeteren van innovatievermogen, en essentieel om als maatschappij voorbereid te zijn op grote transities op de arbeidsmarkt.
Monitor Leercultuur
De Sociaal-Economische Raad (SER) en onderzoeksinstituut TNO hebben de Monitor Leercultuur ontworpen om ontwikkelingen in de leercultuur van werkend Nederland beter inzichtelijk te maken. Niet alleen deelname aan cursussen en scholing (formeel leren), maar vooral ook de ruimte voor leren in het werk staat centraal (informeel leren). In de Monitor Leercultuur is de leercultuur in Nederland aan de hand van drie thema’s onderzocht: leergedrag, gevoelde urgentie en stimulerende factoren.
Uit de monitor komt naar voren dat Nederland het in vergelijking tot andere landen relatief goed doet op het gebied van leven lang ontwikkelen. Echter, als we kijken naar de ontwikkeling in de tijd, zien we een lichte daling in leergedrag. Daarnaast blijft de gevoelde urgentie bij werkenden en werkgevers stabiel. Dit terwijl er in de arbeidsvoorwaarden vaker ruimte is voor leren en ontwikkelen; ontwikkeling wordt meer gestimuleerd en er zijn meer scholingsmogelijkheden beschikbaar. Kortom, er is meer ruimte voor leven lang ontwikkelen, maar het leergedrag laat juist een lichte daling zien en de gevoelde urgentie bij werkenden en werkgevers neemt niet toe.
Veel winst te behalen op het gebied van informeel leren
Met name op het gebied van informeel leren is nog veel winst te behalen. Er worden relatief weinig activiteiten ondernomen om informeel leren te stimuleren. Organisaties hebben verschillende mogelijkheden om informeel leren te stimuleren. Allereerst zijn uitdagende en gevarieerde takenpakketten of autonomie bij de uitvoering van het werk bevorderende factoren. Daarnaast zorgt bevlogenheid (denk aan vitaliteit en enthousiasme) ervoor dat mensen meer leren. In de afgelopen jaren zien we daarin een beperkte verbetering.
‘Op het gebied van informeel leren liggen grote kansen om de leercultuur te versterken. Het is belangrijk dat organisaties deze kansen pakken en informeel leren meer gaan stimuleren.’
– Ria van ‘t Klooster, directeur NRTO
Specifieke groepen
Vooral mensen met maximaal een mbo-opleiding, flexwerkers en (in mindere mate) 50-plussers zijn kwetsbare groepen op het gebied van leven lang ontwikkelen. Deze groepen zijn minder betrokken bij leren en ontwikkelen. Daardoor lopen zij extra risico op een verslechterende arbeidsmarktpositie. Het is belangrijk dat er specifieke aandacht is voor deze groepen.
Bekijk het hele rapport in de Monitor Leercultuur.
