Door Noel Andriessen, beleidsmedewerker NRTO
Het is belangrijk dat mensen zich blijven ontwikkelen. Voorheen werd er nog gesproken over een leven lang leren. Bij leren denkt men al snel aan een klaslokaal, maar 90% van de ontwikkeling van werkenden gebeurt op informele wijze.
Professor Andries de Grip noemt het percentage in zijn afscheidsrede aan de School of Buisness and Economics waarin hij reflecteert op het leven lang ontwikkelen. De Grip gaat in op de positieve effecten van cursussen; niet enkel de werknemer, maar de hele werkvloer wordt er productiever van. Hij benadrukt ook dat de meeste leermomenten niet tijdens een cursus plaatsvinden. Vaak vindt ontwikkeling zelfs plaats buiten werk om; vrijwilligerswerk, mantelzorg en tijd gespendeerd met kinderen noemt de Grip als belangrijke ontwikkelmomenten die bijdragen aan de productiviteit en adaptiviteit van werkenden.
De nieuwe manier van denken over Leren en Ontwikkelen toont aan dat school- en studietijd niet langer voldoende voorbereiding zijn op een werkend leven. In een wereld waarin technologie, het klimaat, de samenleving en de economie veranderen, moeten werkenden zich continu mee ontwikkelen.
Zoals de wereld steeds verandert, zo zal ook een Leven Lang Ontwikkelen blijven evolueren. Dat is een uitdaging voor opleiders en beleidsmakers die de taak hebben Leven Lang Ontwikkelen te faciliteren zodat werkenden bijblijven in de constant veranderende economie. Hoe maak je dit beleid als de wereld constant verandert? Hoe zorg je voor een ontwikkeltraject als dat voor iedereen anders is en leren grotendeels informeel plaatsvindt?
Het werkelijke probleem zit in het onderwijssysteem waarvan slechts een kleine groep volwassenen, doorgaans reeds hoogopgeleiden, de baten ervaart.
Credentialisme
In ieder geval niet door voor elke persoonlijke ontwikkeling een diploma uit te reiken. De Amerikaanse filosoof Michael Sandel waarschuwt in zijn boek ‘De Tirannie van Verdienste’ voor de maatschappelijke kloven die ontstaan wanneer succes en status afhangen van het wel of niet hebben van een papiertje. Sandel noemt dit ‘credentialisme’. Wanneer de meeste ontwikkeling informeel plaatsvindt, maar we worden beoordeeld op het geleerde dat we kunnen aantonen met een diploma, dan meten we niet wie er vaardig zijn in een vak, maar wie er vaardig zijn in het aantonen van vaardigheden. Door te doen alsof een gebrek aan scholing het probleem is, leggen we de schuld van werkenden die achter raken, bij henzelf. Het werkelijke probleem zit in het onderwijssysteem waarvan slechts een kleine groep volwassenen, doorgaans reeds hoogopgeleiden, de baten ervaart.
Leven Lang Ontwikkelen-beleid moet er niet enkel zijn voor de hoogopgeleiden die goed zijn in het
navigeren door onderwijsstructuren. Het beleid moet vooral gericht zijn op de werkenden die minder makkelijk meekomen in cursussen en opleidingstrajecten en daardoor minder goed zijn in het aantonen van hun vaardigheden.
Regie bij de deelnemers
Goed beleid dat mensen de kans geeft zich te ontwikkelen is niet gericht op de output van diploma’s,
maar is gericht op de werkenden zelf. De regie moet bij de deelnemers liggen. Deelnemers moeten de ruimte krijgen om hun eigen ontwikkel-momenten op te zoeken; erkenning van vaardigheden mag niet verzanden in bureaucratie. Overheid en werkgevers moeten deelnemers ondersteunen; dat kan financiële steun zijn, maar kan ook het creëren en afdwingen van ontwikkelruimte bij werkgevers zijn. Momenteel is tijd besteed aan ontwikkeling ongelijk verdeeld; lager opgeleiden en flexwerkers besteden de minste tijd aan ontwikkeling terwijl zij er de meeste baat bij hebben. Goed beleid gericht op kansen voor iedereen kan de economie draaiende houden en de samenleving eerlijker maken.
